Dziesięć medycznych mitów

             Fala reklamy w mediach różnych „cudownych” leków na wszystko, powoduje utwierdzenie wielu mitów medycznych. Szeroko prowadzone badania obalają przesądy, ale nie tak do końca. Najbardziej popularne z nich dalej tkwią w świadomości społecznej.

            1. Witamina C (kwas askorbinowy) jest dobra na przeziębienia

            Szeroko zakrojone badania kliniczne, wykazały, że włączenie witaminy C do leczenia po wystąpieniu objawów przeziębienia, nie powodowało zmniejszenia nasilenia objawów i czasu trwania choroby w porównaniu z placebo. Nie wykazano również skuteczności witaminy C w zapobieganiu infekcji, poza sytuacjami, w których podejmuje się dużą aktywność fizyczną (bieganie maratonów, jazda na nartach) na dużym mrozie.

            2. Dostępne bez recepty leki przeciwbólowe są całkowicie bezpieczne

Nadmierne i przedłużone stosowanie leków przeciwbólowych może prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej żołądka oraz niebezpiecznych krwawień z przewodu pokarmowego. Ich nadużywanie powoduje także uszkodzenie nerek oraz może powodować klopy z ciśnieniem. Większości nie powinny stosować kobiety w ciąży. Przedawkowanie tych leków prowadzi często do nieodwracalnego uszkodzenia wątroby lub poważnych zaburzeń w obrazie krwi czy uszkodzenie szpiku.   

 

            3. Szczepionki są szkodliwe

Zdecydowanie mit. Ewentualne dolegliwości są one najczęściej łagodne i przemijające. Doniesienia o potencjalnym związku pomiędzy szczepieniami a ryzykiem zachorowania na autyzm, cukrzycę typu I czy stwardnienie rozsiane nigdy nie doczekały się rzetelnego naukowego potwierdzenia.

            4. Wiek ojca w momencie poczęcia nie ma znaczenia dla zdrowia dziecka

Niestety, a może stety – mit. Badania wykazały, że wiek ojca w momencie poczęcia dziecka ma zasadnicze znaczenie. Późne ojcostwo wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia schizofrenii u potomstwa. Ponadto wykazano zależność pomiędzy zaawansowanym wiekiem ojca a częstszym występowaniem u dzieci wad wrodzonych oraz chorób związanych z dziedziczeniem (np. zespół Marfana, achondroplazja). Zaobserwowano niewielką zależność między zaawansowanym wiekiem ojca a zwiększoną częstością występowania białaczek i nowotworów układu nerwowego.

            5. Ciężarna powinna jeść za dwoje

Jeden z najbardziej rozpowszechnionych mitów, który zdaje się być usprawiedliwieniem dla obżarstwa kobiet w ciąży. Zagraża to zdrowiu nie tylko kobiety ciężarnej (cukrzyca i nadciśnienie związane z ciążą zagrażające przedwczesnym porodem, większe ryzyko konieczności wykonania cesarskiego cięcia, większe ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej), ale także nienarodzonemu dziecku (większe ryzyko makrosomii płodu i związanych z nią urazów okołoporodowych, większa śmiertelność okołoporodowa, większe prawdopodobieństwo wystąpienia wad wrodzonych, wydłużenie czasu trwania ciąży, wydłużenia czasu trwania porodu).

            6. Tabletki antykoncepcyjne powodują raka

I tak, i nie. Jednoznacznie nie potwierdzono zależności pomiędzy zażywaniem tabletek a rakiem piersi. Badania wykazały ponad wszelką wątpliwość, że ryzyko rozwoju raka jajnika było niższe w grupie stosującej tabletki, niż u kobiet, które ich nie stosowały. Stwierdzono również zmniejszone ryzyko zachorowania na raka endometrium (błony śluzowej macicy).

Jednocześnie są dowody, że stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka szyjki macicy. Ryzyko to rośnie wraz z czasem stosowania tabletek. 

            7. Kawa jest niezdrowa

Nie udowodniono wpływu kawy na rozwój choroby niedokrwiennej serca i nowotworów. Wręcz przeciwnie! Wiadomo, że picie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona, Alzheimera, a także cukrzycy typu II oraz dny moczanowej. Oczywiście mowa o kawie pitej w rozsądnych ilościach.

            8. Poziom cholesterolu powinien być jak najniższy

Przede wszystkim – jest cholesterolu dobry (HDL) cholesterol oraz cholesterol LDL, czyli zły. Udowodniono, że zbyt niski poziom cholesterolu HDL wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju miażdżycy oraz choroby niedokrwiennej serca, w tym zawału serca. Jego bardzo wysokie wartości związane są z wystąpieniem tzw. zespołu długowieczności, czyli wydłużenia życia przeciętnie o 5 do 7 lat w stosunku do średniej społeczeństwa.

Zupełnie przeciwne działanie ma cholesterol LDL. Jego zbyt wysoki poziom zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Wiadomo też jednak, że jego bardzo niskie wartości mogą wiązać się z powikłaniami ze strony układu nerwowego, czyli neuropatią. Nadal nie rozstrzygnięto jednoznacznie, czy istnieje zależności pomiędzy niskim poziomem cholesterolu a potencjalnie zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów.

             9. Owoce pomagają schudnąć

Owoce są bogatym źródłem niezbędnych witamin, minerałów i błonnika roślinnego, ale mają sporo kalorii. Jedno średniej wielkości jabłko ma ok. 150 kcal, czyli mniej więcej tyle samo co 100 gramów ugotowanego na sypko ryżu. Chcąc dostarczyć organizmowi niezbędnych składników pokarmowych i błonnika, warto zmniejszyć ilość spożywanych owoców na rzecz warzyw, które zawierają znacznie mniej łatwo przyswajalnych cukrów, a przez to są mniej kaloryczne.

            10. Telefony komórkowe powodują raka

Mit! Jest faktem, że jednym z czynników ryzyka rozwoju guzów mózgu jest narażenie na promieniowanie fal o częstotliwości radiowej. Choć jednak telefony komórkowe są źródłem takich fal (tak samo jak mikrofalówki, radary czy komputery),  jak dotąd żadne z badań nie wykazało zależności pomiędzy częstym używaniem telefonu komórkowego a zwiększonym ryzykiem odległych działań niepożądanych, w tym wystąpienia nowotworów centralnego układu nerwowego