Niezwykła, artystyczna dokumentacja choroby Alzheimera

             William Utermohlen urodził się 4 grudnia 1933 r. w Filadelfii, jako jedyny syn pierwszego pokolenia niemieckich emigrantów. Po ukończeniu szkoły średniej w 1951 r., zdobył stypendium Akademii Sztuk Pięknych w Pensylwanii, jednej z najbardzie prestiżowych uczelni w Stanach Zjednoczonych. Tam otrzymał gruntowne wykształcenie w tradycyjnych technikach malarskich, z których słynęła ta szkoła.

            W latach 50.William Utermohlen podróżował po Europie, co umożliwiło mu specjalne stypendium. Odwiedził Francję, Hiszpanię i Włochy, zauroczyło malarstwo Giotta, Piero della Francesca, Andrea Mantegny i Nicolasa Poussina.

            W latach 1957 -1959 roku, studiował malarstwo i rysunek w placówce przy Muzeum Ashmolean w Oxfordzie. Potem zamieszkał w Londynie.

            W 1997 r. zdiagnozowano u niego chorobę Alzheimera. Cykl autoportretów obrazuje rozwój tej choroby. Jest pierwszym artystą, który uchwycił osobiste doświadczenie demencji w tak wyrazisty i przejmujący sposób.

            William Utermohlen zmarł w 2000 r. 

Autoportret z 1956 r.

Obraz olejny z 1956 r. podkreśla ekstremalną chudość Wiliama. Ubiór wpisuje się w „mundur” zbuntowanej młodzieży tych lat - biały t-shirt i dżinsy. Wyzywająca jest również jego postawa. 

Autoportret z 1967 r.

            Jest to okres pełni sił twórczych Williama Utermohlena. Właśnie zakończył swój pierwszy wielki cykl obrazów przedstawiających sceny z Piekła Dantego. Patrzy na widza z dumą, zmieszaną z bólem. Zgarbione ramiona, delikatna szyja zdają się mówić o przedwczesnym starzeniu i poczuciu zagrożenia. 

Podwójny autoportret z 1996 r.

            Ołówek na papierze. Spojrzenie artysty jest ciężkie, pełne rezygnacji, obwisłe policzki są jak u starego człowieka. Oczy są złe, jakby podsiniaczone. Być może ze zmęczenia.

 

Czerwony autoportret z 1996 r. foto red

            Artysta jakby nawiązywał do autoportretu z 1996 r.  Stał się cieniem samego siebie, a jaskrawoczerwone ubranie i upiorne ciało podkreślają ból. Zaakcentowana jest przednia część czaszki, źródło jego choroby. Dominują kolory czerwony i zielony, żółty i pomarańczowy podkreślają granicę między zdrowiem i chorobą . Te same dwa kolory wskazują chorobę i ból w późnych obrazach Vincenta van Gogha.

Autoportret z 1997 r.

            Przerażenie (oczy!) i świadomość nieuchronności rozwoju zdiagnozowanej choroby Alzheimera. Malarz zdaje sobie sprawę, że straci kontrolę nad swoimi zmysłami. Piła jest aluzją do zgody artysty, aby jego mózg po śmierci rozcięto i zbadano.

Autoportret przy sztaludze z 1998 r.

            Głowa artysty wydaje się odłączona od reszt ciała, prawe oko jest czarne, puste.  Znów dominują kolory zielony i czerwony. To ostatni autoportret, w którym jest rozpoznawalny. Malowanie sprawiało mu coraz większą trudność.

Autoportret z 1999 r.

            Obraz jest podrapany przez samego artystę, jakby w akcie frustracji i zupełnego załamania. 

Głowa z 2000 r.

Ołówek na papierze. Mimo wszystko artysta jeszcze próbuje rysować. To już przerażający świat choroby, rozkład jaźni. Oczy są wpatrzone w nicość, głowa zmienia się w czaszkę.